Finland si sinnaan leh bay xuquuqda iyo waajibaadku u saameeyaa waalidka. Waalidku waxay xuquuq u leeyihiin waajibna ku ah inay daryeelaan nolosha wanaagsan ee carruurtooda. Waalidka xilka saaran waa inay ilmahooda ku daryeelaan oo ku barbaariyaan deegaan leh nabadgelyo iyo waxay ku madadaashaan, waa inay ilmaha u suurageliyaan inuu helo waxbarasho isaga ku haboon. Finland barbaarinta ilmaha lama isticimaali karo edeb barid dilitaan jir ahaaneed ah iyo nooc walboo jirdil oo loo geysto ilmaha waa denbi. Ilmaha waa in la barbaariyaa isagoo helaya in la fahmo, nabadgelyo iyo jacayl u muujin.

Sida caadiga ah waalidku xaq bay u leeyihiin inay go’aan ka gaaraan waxyaabaha ku saabsan ilmohooda daryeelkiisa, barbaarintiisa, degmada uu ku noolaanayo iyo waxyaabaha kale ee ilmaha khuseeya. Marka go’aamada la gaarayana waa in la tixgeliyaa ilmaha fikradiisa. Wakhtiga ay socdaan waxqabadyada taageerooyinka ee daryeelka furan waalidku waxay xaq u leeyihiin inay go’aan ka gaaraan dhammaan waxyaabaha ku saabsan ilmaha arrimihiisa iyo waxqabadyada taageerooyinka ee daryeelka furan oo ujeedkoodu yahay iney qoyska u maareeyaan adeegyo, kuwaasoo ka kaalmeynaya kana caawinaya ilmihii oo ku nool gurigiisa.  Sharciga nidaamkiisa ayaa wuxuu yahay, marka ilmaha arrimihiisa faraha lala galo waa in la isku dayaa in waalidka lala yeesho wadashaqayn wanaagsan. Waalidku mar walba xaq bay u leeyihiin, inay go’aan ka gaaraan waxyaabaha ku saabsan ilmaha diintiisa iyo barbaarinta diimeed.

Waalidnimadu marnaba ma dhammaato, marka ilmaha lala wareego ama la meeleeyo, laakiin markaas waxaa la xadidayaa awoodda go’aanka ee waalidka. Waalidku iyagaa weli ilmaha masuul ka ah, laakiin ilmuhu meesha uu joogayo, daryeelkiisa, barbaarintiisa iyo dhaqaalayntiisa waxaa go’aan ka gaaraya waaxda sooshalka ee degmada. Welina waxaa la isku deyeyaa, in go’aamada la gaaro iyadoo wadashaqayn lala yeelanayo waalidka. Marka lagu jiro wakhtiga ay socoto la wareegidda iyo meelaynta degdegga ah, waalidku waxay xaq u leeyihiin inay helaan wararka ku saabsan ilmohooda arrimihiisa, waxayna xaq u leeyihiin inay ilmaha xiriir la yeeshaan. Waalidku waxay kaloo xaq u leeyihiin, inay ogaadaan waxyaabaha iyaga laga qoray iyo waxyaabaha sababta looga dhigay waxyaabaha la sameeyey.

Waalidku mar walba xaq bay u leeyihiin, inay fikradooda ka dhiibtaa waxqabadyada badbaadada carruurta. Mararka qaar waxqabadyada badbaadada carruurtu waa kuwo waalidku aanay fikrad ahaan raalli ka ahayn. Sharciga ayaa qeexaya markay tahay, in arrinta laga gaaro go’aan offishal ah iyo qofka go’aanka gaari kara. Sharciga ayaa sidoo kale sheegaya, in go’aamada la gaarey laga dacwoon karo oo la dalban karo in la beddelo. Tusaale ahaan go’aanka ku saabsan la wareegidda ilmaha ama go’aanka ku saabsan meelaynta degdegga ah ee ilmuhu waa go’aamay ay waalidku xaq u leeyihiin inay ka dacwoon karaan oo dalban karaan in la beddelo. Marka go’aanka la ogaado ka dib waa in dacwada go’aanka laga dacwoonayo (cabasho) lagu sameeyaa 30 maalmood gudohood. Shaqaalaha maamulka waxaa waajib ku ah, inay waalidka u sheegaan xuquuqda ay waalidku leeyihiin. Hadday waalidku u arkaan in si khalad ah loola dhaqmay, waxay xaq u leeyihiin inay la xiriiraan qofka ah wakiilka arrimaha bulshada ee degmada (kunnan sosiaaliasiamies). Wakiilka arrimaha sharciyada ee baarlamaanka (Eduskunnan oikeusasiamies) ayaa ilaaliya inay shaqaalaha maamulku dhowraan sharciyada. Isaga ayaana loo dacwoon karaa oo arrinta loo sheegi karaa.

Wixii warbixin dheeraad ah ee badbaadadda carruurta Finland halkan ayaad ka heleysaa.

Xigasho: Lastensuojelu.info